28 feb POI/vervroegde overgang — wat is het en hoe ga je ermee om?

POI, ook wel de vervroegde overgang genoemd, is de reden dat Fit for IVF bestaat. In 2013 kreeg Daphne deze diagnose. Haar wereld viel in duizend stukjes. Ze durfde er niet over te praten en rende het liefst zo hard mogelijk weg. Maar nu, jaren later, doet ze juist het tegenovergestelde: er open over praten, awareness creëren en jou laten weten dat je niet alleen bent. Omdat er nog maar weinig informatie te vinden is over de vervroegde overgang, delen we vandaag alles wat je moet weten over POI. Wat het precies is, hoe je symptomen kunt herkennen, hoe je ermee om kunt gaan en nog veel meer. Want lieve vrouw, je hoeft het nooit alleen uit te vogelen! 

Door onverklaarbare redenen raakte Daphne in de vervroegde overgang. Haar hormoonwaarden waren enorm laag, de menstruatie bleef uit en ze kreeg de bijkomende klachten zoals opvliegers. Er was maar weinig informatie te vinden en ze voelde zich erg alleen. Juist daarom delen we vandaag alles wat je moet weten over POI. Wil je graag lezen hoe andere vrouwen hun diagnose en behandelingen hebben ervaren? Lees dan eens deze blogpost waarin Bo openhartig over haar traject vertelt.

Wat is POI / de vervroegde overgang precies?
Normaal gesproken kom je als vrouw ergens tussen je 40ste en 60ste in de overgang. POI is het verlies van de functie van de eierstokken vóór de leeftijd van 40 jaar. Daarom noemen we het ook wel de vervroegde overgang. Je menstruatie stopt, er groeien geen eiblaasjes meer en er vindt geen eisprong meer plaats. 

Voorheen werd dit POF (prematuur ovarieel falen) genoemd, maar tegenwoordig wordt de naam POI (primaire ovariële insufficiëntie) gebruikt. 

Hoe vaak komt POI voor?
1 op de 100 vrouwen raakt vóór hun 40ste in de overgang en bij 5 op de 100 vrouwen begint de overgang voordat ze 45 jaar zijn. 

Wat zijn de symptomen van POI?
Over het algemeen merken vrouwen dat hun menstruatiecyclus eerst korter en onregelmatig wordt of zelfs helemaal stopt. 

Je zou ook last kunnen krijgen van de volgende klachten:

• Opvliegers
• Minder energie
• Nachtzweten
• Stemmingswisselingen of je somber voelen 
• Hartkloppingen
• Geen zin in seks
• Slecht slapen
• Problemen met concentreren
• Pijn bij het vrijen 
• Vaginale droogte

De symptomen op de lange termijn zijn verminderde botdichtheid (osteoporose) en problemen op het gebied van hart- en vaatziekten.

Wat is de oorzaak van POI?
In heel veel gevallen is de oorzaak van POI onbekend. Echter komt het soms in families voor, dan lijkt er een erfelijke oorzaak te zijn. Als er meer vrouwen in jouw familie vervroegd in de overgang zijn geraakt, dan is het verstandig om dit bespreekbaar te maken. Het geeft je dan wellicht de kans om hormonaal onderzoek te laten doen naar een eventueel beginnende overgang én je kunt tijdig keuzes maken over je kinderwens. 

Andere oorzaken van de vervroegde overgang kunnen zijn:

• Auto-immuunziektes: Soms werkt het immuunsysteem ons lichaam en de eigen organen tegen, dan spreken we van een auto-immuunziekte. Als dit gebeurt bij de eierstokken, is er kans op vervroegde overgang.
• Operatie: Wanneer de eierstokken verwijdert moeten worden, heeft het lichaam een tekort aan oestrogenen en ontstaan er overgangsklachten.
• Specifieke genetische aandoeningen: Problemen in de erfelijke eigenschappen kunnen POI veroorzaken. Dan zijn er afwijkingen in specifieke genen of klopt het aantal chromosomen niet meer.
• Behandeling van kanker. Een nare bijwerking van sommige chemobehandelingen en bestralingen is dat ze alle eicellen kunnen beschadigen, waardoor de eierstokken stoppen met werken. Maar, soms is dit slechts een tijdelijk effect. Daarom is het ontzettend belangrijk om eerst met een arts te praten over jouw kinderwens, voordat je met de behandeling begint.
  
  

Hoe wordt de diagnose van POI gesteld?
Door middel van bloedonderzoek kan worden vastgesteld of je vervroegd in de overgang bent geraakt. 

Bij vrouwen met POI zijn de FSH- en LH spiegels in het bloed verhoogd en worden lage spiegels oestradiol (oestrogenen) gevonden. Dit komt omdat de voorraad eicellen op begint te raken. De hersenen gaan harder hun best doen om de eierstokken aan het werk te krijgen door meer FSH aan te maken. Deze hormonen kunnen gemeten worden in het bloed. 

Een ander hormoon dat nog beter aangeeft hoe de eicellen eraan toe zijn, is het Anti-Müllerse hormoon (AMH). Als het AMH laag of onmeetbaar is, dan is dat ook een teken voor de uitval van de eierstokken. 

Bloedonderzoek heeft trouwens alleen zin als er geen hormoonpreparaten gebruikt worden. Je moet dan ook minstens 1 maand vóór de test stoppen met de anticonceptiepil. 

De diagnose POI wordt gesteld als er 2 keer afwijkende bloedwaardes worden vastgesteld met een tussenperiode van minstens 4 weken.
Ook kan er aanvullend een echo gemaakt worden om naar de eierstokken te kijken en wordt er vaak nog bloed geprikt om te zien of je diabetes hebt of problemen met je schildklier of bijnieren. Deze ziektebeelden komen namelijk vaker voor bij vrouwen met POI. Er wordt vaak ook gekeken naar de meestvoorkomende chromosoom- en genafwijkingen. 

Daarnaast wordt er een DEXA-scan uitgevoerd om te kijken naar jouw botdichtheid. Door het tekort aan oestrogenen kunnen de botten brozer en minder stabiel worden. 

Wat is het effect van POI op de lange termijn?
De lage oestrogeenspiegels kunnen leiden tot osteoporose. Bij osteoporose heb je meer kans op botbreuken. Ook heb je waarschijnlijk meer kans op hart- en vaatziekten. Andere factoren zoals voeding, roken en beweging hebben hier ook invloed op. Ga daarom minstens 1 keer per jaar op controle bij je gynaecoloog. 

Naast de lichamelijke impact, heeft de diagnose POI natuurlijk veel invloed op je emotionele en mentale gezondheid. Plotseling staat je leven op z’n kop. Het kan dan heel fijn zijn om dit te delen met vrienden, familie en lotgenoten. Er zijn nog veel meer andere vrouwen die niet vanzelf zwanger kunnen raken. Daarom zijn wij er, zodat je nooit het gevoel hebt dat je alleen bent.
Is praten toch nog even te spannend voor je? Misschien vind je het dan fijn om eerst naar de ‘niet vanzelf zwanger’ podcast van Daphne te luisteren. Klik hier om het verhaal van Jasmin, die als 25-jarige vervroegd in de overgang kwam, te horen.

Veel vrouwen kiezen er overigens ook voor om naar de psycholoog te gaan, wat wij natuurlijk aanmoedigen. Professionele hulp is alleen maar fijn! 

POI is alles behalve leuk, maar gelukkig is er wel hoop. Daphne en haar partner hebben dankzij eiceldonatie van haar zusje een prachtig kindje op de wereld mogen zetten. Momenteel zijn ze bezig met hun tweede IVF-poging. 

Als jij ook een kinderwens hebt, onthoud dan dat je altijd alles kan bespreken met je behandelend arts.  Je komt er hoe dan ook doorheen, lieve vrouw.

Liefs,

Stephanie